Ο Aγιος Αρχιεπίσκοπος Λουκάς, (κατά κόσμον Βαλεντιν του Φέλιξ Βόϊνο-Γιασενέτσκι) , γεννήθηκε στις 14/27 Απριλίου 1877 στο Κερτς της χερσονήσου της Κριμαίας. Ο πατέρας του Ρωμαιοκαθολικός στο θρήσκευμα και η μητέρα του Ορθόδοξη. Από νωρίς μετακομίζουν στο Κίεβο, όπου εκεί ο Βελεντίν ,μετέπειτα Άγιος Λουκάς σπουδάζει ιατρική και παίρνει το πτυχίο του το έτος 1903. Με την έναρξη του Ρώσο-Ιαπωνικού πολέμου το 1904 , βρέθηκε στην Απω Ανατολή, όπου εργάστηκε σαν χειρουργός με μεγάλη επιτυχία. Εκεί γνώρισε και παντρεύτηκε την Αννα Βασιλίγιεβνα Λάνσκαγια, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά. Οι επιτυχίες από τις χειρουργικές επεμβάσεις μεγάλες και η φήμη του εξαπλώνεται γρήγορα . Συντάκτης επιστημονικών άρθρων, διαπρέπει στις εγχειρήσεις των οφθαλμών και αποφασίζει να ασχοληθεί με την θεραπεία των πυογόνων λοιμόξεων Το 1920 εκλέγεται καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Τασκένδης στην έδρα της τοπογραφικής Ανατομίας και Χειρουργικής. Λόγω της πίστης ξεκίνησαν οι αντιδράσεις από το αθεϊστικό καθεστώς. Συμμετέχει ενεργά στη ζωή της εκκλησίας. Στις 26 Ιανουαρίου 1921 εισέρχεται στη ιερωσύνη με τον βαθμό του Διακόνου και μια εβδομάδα αργότερα λαμβάνει τον β΄ βαθμό της ιερωσύνης. Το καλοκαίρι του 1922 η «ζώσα εκκλησία» κάνει την επίθεσή της και εκτοπίζει τον Ιννοκέντιο. Ο κλήρος και ο λαός της Τασκένδης, όντας στο έλεος των σχισματικών, εκλέγουν στη θέση του Επισκόπου τον π. Βαλεντίν-Γιασενέτσκι. Η κουρά του σε μοναχό έγινε κρυφά στο σπίτι του ιερέα-καθηγητή. Καταλληλότερο όνομα για το νέο Επίσκοπο κρίθηκε εκείνο του αποστόλου, ευαγγελιστή, αγιογράφου και ιατρού Λουκά. Στη συνέχεια ταξίδεψε ως το Πεντζικέντ για να χειροτονηθεί Επίσκοπος. Στην πορεία της ζωής του πέρασε από κακουχίες, φυλακίσεις, εξευτελισμούς, εξορίες. Στα 70 του χρόνια γίνεται Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως και Κριμαίας. Το έργο του δύσκολο. Οι συνθήκες ζωής αφόρητες. Η πείνα θερίζει τον κόσμο. Αναγκάζεται να ταΐζει καθημερινά, στο σπίτι του, τους απόρους της περιοχής. Καταβάλλει υπεράνθρωπες προσπάθειες για να ανοίξουν νέες εκκλησίες, ταυτόχρονα όμως, προσπαθεί να πατάξει την αμέλεια και την αδιαφορία των ιερέων τονίζοντας πως πρέπει οι ίδιοι να αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για τους πιστούς. Την Άνοιξη του 1952 επιδεινώνεται η όρασή του, ενώ στις αρχές του 1955 τυφλώνεται οριστικά. Το 1953 τον Στάλιν διαδέχεται ο Νικήτας Χρουστσόφ, ο οποίος ξεκινά νέο κύμα διωγμών κατά της Εκκλησίας που κορυφώνονται το 1959. Ο Αρχιεπίσκοπος μεριμνά για το ποίμνιό του και προσπαθεί να τους δώσει κουράγιο. Εκείνη την εποχή γράφει στον μεγαλύτερο γιο του Μιχαήλ: «Είναι όλο και πιο δύσκολο να διευθύνει κανείς τις υποθέσεις της Εκκλησίας. Οι εκκλησίες κλείνουν η μία μετά την άλλη, δεν υπάρχουν ιερείς και ο αριθμός τους όλο και ελαττώνεται... Κατά τόπους η αντίδραση φτάνει μέχρι εξεγέρσεως κατά της αρχιερατικής εξουσίας μου. Δεν μπορώ να τα καταφέρω στα ογδόντα μου χρόνια. Αλλά με τη βοήθεια του Κυρίου, συνεχίζω το δύσκολο έργο μου» . Η αγάπη του κόσμου προς τον Αρχιεπίσκοπο Λουκά ήταν έκδηλη. Ακόμα και αλλόθρησκοι και άθεοι τον έβλεπαν με σεβασμό. Την Κυριακή 11 Ιουνίου 1961 - διαισθανόμενος από καιρό τον θάνατό του - την ημέρα που γιορτάζουν οι Αγιοι Πάντες της αγίας Ρωσίας, κοιμήθηκε ο Αρχιεπίσκοπος-γιατρός Λουκάς Βόϊνο-Γιασενέτσκι. Παρά την έντονη αντίδραση των Κομματικών, η κηδεία του Αρχιεπισκόπου μετατράπηκε σε λαϊκή επανάσταση. Η Ε.Π. Λέικφελντ περιγράφει: «Οι δρόμοι πλημμύρισαν από γυναικούλες με άσπρα μαντήλια στα κεφάλια. Προχώρησαν σιγά-σιγά μπροστά από τη σωρό του Δεσπότη. Ακόμη και οι γερόντισσες δεν πήγαιναν πίσω. Τρεις σειρές τεντωμένων χεριών λες και οδηγούσαν το αυτοκίνητο. Ο δρόμος μέχρι και το κοιμητήριο ήταν στρωμένος με τριαντάφυλλα. Και μέχρι την πόρτα του κοιμητηρίου ακουγόταν πάνω από τα κεφάλια με τα άσπρα μαντήλια, ο ύμνος: Αγιος ο Θεός, Αγιος Ισχυρός, Αγιος Αθάνατος, ελέησον υμάς. Ό,τι και να έλεγαν σε αυτό το πλήθος, όσο κι αν προσπαθούσαν να τους κάνουν να σιωπήσουν, η απάντηση ήταν μία: -Κηδεύουμε τον Αρχιεπίσκοπό μας».
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ
«Νέον ἅγιον τοῦ Παρακλήτου, σέ ἀνέδειξεν, Λουκᾶ ἡ Χάρις, ἐν καιροῖς διωγμῶν τε καί θλίψεων Νόσους μέν ὡς ἰατρός ἐθεράπευσας, καί τάς ψυχάς ὡς ποιμήν καθοδήγησας πάτερ τίμιε, ἐγγάμων τύπος καί μοναστῶν, πρέσβευε σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.»
